Wielu pracowników niejednokrotnie spotyka się w swojej karierze z nieuczciwymi pracodawcami, niesprawiedliwym traktowaniem personelu, mobbingiem, czy innego rodzaju nieuczciwością zakładu pracy. Nieuczciwi pracodawcy często pozostają bezkarni, ponieważ poszkodowani pracownicy, często w obawie przed utratą pracy na skutek donosu, rezygnują z dochodzenia swoich praw.
Jest to jednak ogromny błąd, ponieważ istnieje możliwość przeciwdziałania nieuczciwym praktykom, a urząd odpowiedzialny za wspieranie poszkodowanych pracowników, czyli Państwowa Inspekcja Pracy, poprowadzi pracownika przez cały proces i pomoże wypracować satysfakcjonujące rozwiązanie problemu.
Prawo polskie nie pozostawia takich pracowników samych sobie i przewiduje odpowiednie środki zaradcze oraz dotkliwe kary względem nieuczciwych pracodawców, niejednokrotnie bardzo dotkliwe.
Pracownik, który doświadcza niezgodnego z przepisami prawa traktowania w miejscu pracy, powinien jak najszybciej skontaktować się z biurem Państwowej Inspekcji Pracy, właściwym dla miejsca zatrudnienia.
Państwowa Inspekcja Pracy jak złożyć donos?
Złożenie donosu na pracodawcę w Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) jest bardzo proste. Najlepiej w pierwszej kolejności skontaktować się z lokalną placówką PIP w celu wstępnego omówienia problemu. Pracownicy urzędu, po zapoznaniu się z konkretnym problemem, poinstruują poszkodowanego pracownika, jakie czynności powinien podjąć w celu rozwiązania swoich problemów w miejscu pracy. Można także wybrać się osobiście do urzędu i porozmawiać na miejscu z urzędnikiem, który z pewnością doradzi, jakie kroki należy podjąć w dalszej kolejności.
Po wstępnym omówieniu problemów, należy sporządzić na piśmie donos na pracodawcę. W większości przypadków nie można zrobić tego anonimowo, jednak Państwowa Inspekcja Pracy podczas późniejszych kontaktów z pracodawcą, nie podaje danych osoby, która zgłosiła donos, jeżeli tylko osoba poszkodowana zwróci się z takim żądaniem. Anonimowy donos na pracodawcę jest możliwy w wyjątkowych okolicznościach zagrożenia zdrowia lub życia pracowników i takie wnioski rozpatruje wyłącznie Okręgowy Inspektorat Pracy. W pozostałych przypadkach problem należy zgłaszać na piśmie w urzędzie PIP miejscowo właściwym dla zakładu pracy.
Prawidłowo napisany donos powinien zawierać przede wszystkim dokładne dane zakładu pracy, wraz z numerem kontaktowym do pracodawcy, ponieważ po jego rozpatrzeniu urzędnik Państwowej Inspekcji Pracy będzie kontaktował się z pracodawcą i wezwie go w celu złożenia stosownych wyjaśnień. Ponadto, należy dokładnie opisać sytuację, w związku z którą składany jest donos.
Powodów na złożenie donosu na pracodawcę może być naprawdę wiele. Poszkodowani pracownicy mogą złożyć donos zarówno w trakcie stosunku pracy, jak i po wypowiedzeniu umowy. Inspekcja Pracy rozpatruje każdy wniosek i następnie decyduje, czy dostępne są ewentualne środki zaradcze.
Często pracodawcy, poszukujący oszczędności kosztem pracowników, zamiast umowy o pracę, która wiąże się ze znacznymi kosztami dla zakładu pracy, proponują pracę na podstawie tak zwanych „umów śmieciowych”, czyli umowy o dzieło, czy zlecenia. Jeżeli wykonywana praca ma znamiona umowy o pracę, tj. jest świadczona w konkretnych dniach, godzinach, w siedzibie pracodawcy, czyli tak, jak wykonywana jest praca w ramach umowy o pracę, należy zgłosić ten fakt do PIP.
Tego rodzaju rozwiązania są zwykle korzystne jedynie dla jednej ze stron – pracodawcy, a pracownik w razie ewentualnych problemów zdrowotnych, ciąży, urlopów, czy innych okoliczności, na skutek których nie może wykonywać pracy, niejednokrotnie traci z dnia na dzień jedyne źródło dochodu. W przypadku tego typu umów pracownik w większości przypadków nie jest chroniony prawnie, nie przysługują mu ustawowe dni wolne, może być zwolniony ze skutkiem natychmiastowym, ponieważ pracodawcy nie obowiązuje okres wypowiedzenia, ani nie przysługują świadczenia należne na podstawie umowy o pracę – np. płatne zwolnienia lekarskie, urlop macierzyński, czy wychowawczy.
Pracownicy często zgłaszają też donosy w związku z niesprawiedliwym traktowaniem, czy mobbingiem w miejscu pracy. Inspekcja rozpatruje każde tego rodzaju zgłoszenie, ponieważ mobbing stanowi bardzo poważne naruszenie praw przysługujących pracownikowi.
Ponadto, w przypadku rozwiązania umowy o pracę zdarza się, że pracodawca nieprawidłowo wystawi pracownikowi świadectwo pracy.
W takich sytuacjach były już pracownik także może zgłosić swoje wątpliwości w PIP i w przypadku ewentualnych nieścisłości, czy błędów, pracodawca będzie miał obowiązek sprostowania.
Bez względu na charakter sporu, warto więc zwrócić się do Inspekcji Pracy w celu rozwiązania problemu z pracodawcą i rozwiązania swoich problemów, które mogą mieć daleko idące skutki.
